Evlilik ne kadar zor bir kararsa, boşanmak bundan çok daha zor ve ciddi bir karardır. Özellikle evlilik uzun yıllardır devam ediyorsa ve çocuklar varsa boşanma kararı ve boşanma süreci ciddi sorunları da beraberinde getirir. Boşanmanın kadınlar, erkekler ve çocuklar üstündeki etkileri ise farklılıklar göstermektedir.
Çocukların Boşanmaya Verdikleri Tepkiler
Çocukların anne babalarının boşanmalarına karşı verdiği tepkiler birden çok faktöre göre değişiklik gösterir. Bunlardan ilki elbette çocuğun ait olduğu yaş grubudur. Çocuğun anne babası ile sahip olduğu ilişkinin kalitesi, anne babanın arasındaki sorunların şiddeti ve yoğunluğu, boşanma sürecinde çocuğun ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmaması çocuğun boşanmaya verdiği tepkiyi değiştirebilir.
İnkar
Özellikle küçük yaştaki çocuklar anne babası boşandıktan sonra bu konuyu inkar edebilir ve yalan söyleyebilirler. “Örneğin annem babamla tatile gittik”, “Biz başka mahalleye taşınacağız, babam da gelip yan dairemiz de yaşayacak” gibi yalanlar ile hayallerini dile getirebilirler.
Terk Edilme
Çocuklar anne ve babaları boşandığında kendilerinin de terk edileceğine, yalnız bırakılacağını inanabilir. Özellikle taraflardan biri “annen/baban bizi boşuyor” diyorsa, anne ya da baba çocuğu okuldan almakta gecikiyorsa, çocuğun terk edileceğine dair kaygıları derinleşebilir. Bu durumu yaşayan çocuklarda terk edilme duygusu ile birlikte, ebeveynlerden sadece birine sahip çıkıp diğerini dışlamak gibi davranışlar görülebilir.
Bilgi İhtiyacı
Çocukların, özellikle de okul çağındaki çocukların bilgi ihtiyaçları karşılanmalıdır. Çocuklar anne babaları arasında ne olup bittiğini, gelecekte neler olacağı konusunda detayları öğrenmek isterler. Çocuğun yaşına uygun bir açıklıkla çocukları bilgilendirmek önemlidir.
Öfke ve Düşmanlık
Anne babası boşanan çocuklardan bazıları, yaşıtlarını, kardeşlerine ya da ebeveynlerine düşmanlık ve öfke gösterebilirler. Bazen öfkelerini suçlu buldukları ebeveynlerine de yöneltebilirler.
Depresyon
Bazı çocuklar, ebeveynlerine göstermedikleri öfkeyi iç dünyalarına yöneltebilirler. Bu durumda ortaya depresif davranışlar ve depresyon çıkar. Çocuk, uyku ve yeme düzeninde majör değişimler yaşar. Sosyal hayattan çekilir. Ergenlerde kendine zarar verme davranışları gözlenebilir.
Olgunluk / Çocuklaşma
Çocuklar bazen anne babalarının boşanması karşısında yaşlarından daha küçük çocuklara ait davranışlar göstererek çocuklaşırlar. Örneğin bazı çocuklar oldukça büyük olmalarına rağmen bebek gibi konuşmaya ve / veya yatağını ıslatmaya başlayabilir. Bazı çocuklar ise anne babalarının yokluğunda birinin ipleri ele alması gerektiğini düşünerek, yaşlarından çok daha olgunmuş gibi davranabilir.
Barıştırma Çabası
Bazı çocukların aklı sürekli anne babalarını barıştırmakla meşgul olabilir. Anne ve babasının negatif ya da pozitif bir şekilde etkileşime girmesi için çaba harcarlar.
Suçluluk Hissi
Bazı evliliklerde ebeveynlik kaynaklı stres eşlerin arasındaki sorunların derinleşmesine neden olabilir. Bu durumda çocuklar anne babalarının boşanmalarını kendi sorumlulukları olarak görür ve suçluluk hissi yaşarlar. Anne babalarının yeniden bir araya gelmesi için bundan böyle iyi davranışlarda bulunacaklarına dair sözler verip pazarlık yapmak isteyebilirler.
Çocuklarda Boşanmanın Yarattığı Stresin Belirtileri
1-3 Yaş arası çocuklar;
– Uyku saatlerine, tuvalet eğitimine, yemek yemeye muhalif davranışlar sergileyebilirler. Yeni beceriler edinme konusunda yavaşlayabilirler.
– Uyku problemleri yaşayabilirler.
– Anne babadan ayrılmakta zorlanabilirler.
– Genel olarak öfkeli ve huysuz olabilirler.
3-5 Yaş Arası Çocuklar;
– Gelişimde gerileme, eski oyuncaklara, altına kaçırmaya, parmak emmeye geri dönme,
– Uydurma hikayeler anlatma, yaşına uygun olmayan davranışlar gösterme,
– Kendini suçlama,
– Uyku öncesi kaygı yaşama, sık sık uyanma,
– Anne babanın kendisini terk edeceğini düşünme,
– Öfke patlamaları, tahammülsüzlük
6 – 8 Yaş Arası Çocuklar
– Kendini terk edilmiş ve reddedilmiş hissetme
– Sürekli ağlama ve hıçkırma
– Korktuğu şeylerin gerçekleşeceğini düşünme
– Anne babasının barışmasına dair fanteziler kurma
– Dürtü kontrolünde zorlanma
9 – 12 Yaş Arası Çocuklar
– Yalnızlık korkusu
– Boşanmaya sebep olduğunu düşündüğü ebeveyne karşı yoğun öfke duyma
– Baş ağrısı, mide ağrısı gibi fiziksel ağrılar
– Boşanma fikrinden uzaklaşmak için aşırı aktif olma
– Ailede yaşanan şeyler yüzünden utanma
Ergenler
– Yalnız kalma konusunda endişeler
– Ebeveynlerinin onu terk ettiğini düşünme
– Bağımsızlığını bir an önce kazanma isteği
– Anne babasıyla bir yarıştaymış gibi hissetme
– Gelecekte yaşayacağı evlilik ve aşk konusunda endişelenme
– Bitkin hissetme ve odaklanmakta zorlanma
– Yas tutma
Çocuklarınızın travmalarını yenmeleri ve bu süreci minimum seviyede etkilerle atlatabilmesi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.