Ergenlik çağına giren çocuğunuzla sürekli uyku saati konusunda problem mi yaşıyorsunuz? Çocuğunuzun uygun saatlerde uyuyup uyanmasını istiyor ama bunu başaramıyor musunuz? Eğer bu konularda sıkıntı yaşıyorsanız çocuğunuz ertelenmiş uyku fazı sendromu yaşıyor olabilir.
Ergenlik çağı ile birlikte çocukluk dönemini ardında bırakan çocuğunuz, daha az uyku uyuma isteğine sahip olabilir. Çocukluk çağında akşam 8 ya da 9’da uykuya giden çocuklar, ergenlikle birlikte gece 11, 12 ve hatta 2 ya da 3 gibi uyumak isteyebilir. Bu durum çocukların Sirkadiyen ritminde değişikliklere neden olur. Sirkadiyen ritim nedir sorusuna verilecek en kısa cevap, vücut saatidir. Hepimizin vücudu, yaklaşık 24 saatlik bir döngü içinde, karanlık ve aydınlık saatlere göre çalışır. Bu döngüyü bedenimiz üretse de bazen dış faktörler Sirkadiyen ritmi değiştirebilir. Sirkadiyen ritmin değişmesi, uyku saatlerinin bozulmasına neden olur.
Ertelenmiş Uyku Fazı Sendromu Belirtileri
– Çocuğunuz akşam ve gece saatlerinde kendini daha iyi hisseder.
– Uykuya dalmakta ve uykuda kalmakta zorlanır, insomnia belirtileri gösterir.
– Gün içerisinde sürekli uykuludur. Özellikle günün ilk saatlerinde uyku hali yoğundur.
– Okula gitmekte zorlanır. Sık sık geç kalır ya da yok yazılır.
– Uzun vadede depresyon gözlenebilir.
– Okula gitmek istemez ve okulda olmaktan kaçınır.
Ertelenmiş Uyku Fazı Sendromu Nedenleri ve Diğer Bozukluklarla Olan Benzerlikler
Ergenlerin %5 ila %10 oranında bu sendroma rastlanabilmektedir. Ergenlerde görülen ertelenmiş uyku fazı sendromunun altında genetik faktörler yatabilir. Bazen de ertelenmiş uyku fazı sendromu, diğer rahatsızlıklar ile nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin huzursuz bacak sendromu, insomnia, uyku apnesi, ergenlerin ertelenmiş uyku fazı sendromu problemini daha da derinleştirebilmektedir. Çocuğun yaşadığı anksiyete ya da depresyon nedeniyle ortaya çıkan uyku bozuklukları bu sendrom ile benzerlik gösterdiği için karıştırılabilir. Çocuklarda uyku bozukluğu gözlendiğinde hem fiziksel hem de psikolojik kapsamlı bir değerlendirmenin yapılması ve asıl sorunun ne olduğunun bulunması önemlidir.
Ertelenmiş Uyku Fazı Sendromu Tedavisi
Uyku problemleri yaşayan ve Sirkadiyen ritmi bozulan bir ergen söz konusu olduğunda, tüm tıbbi ve psikolojik değerlendirmeler yapılmalıdır. Teşhisin ardından tedavi için farklı yöntemler tercih edilebilir. İnsomnia için bilişsel davranışçı terapi kullanılabilir. Ayrıca gün ışığı etkisi gösteren fototerapiden yardım alınabilir. Bazen uzman kişi, melatonin takviyesi alınmasını uygun görebilir.
Ergenlikte Uykuyu İyileştirmek İçin Öneriler
– Uyku saatlerini gösteren bir program yapın. Çocuğunuzun belli saatlerde uykuya gitmesini sağlamaya çalışın. Sabahları 15 ila 30 dakika arasında gün ışığı almasını sağlayarak, vücut saatini harekete geçirmeye gayret edin.
– Çocuğunuzun odasında bulunan elektronik eşyaları, akıllı telefonu, bilgisayar ve tableti dışarı çıkarın. Gürültü ve ekran ışığının beyni uyararak uyumayı zorlaştıracağını unutmayın.
– Çocuğunuzun uyku saatinden önce rahatlaması için farklı rutinler oluşturun. Uykudan önce okumak, gevşetici müzikler dinlemek, ılık bir duş almak gibi seçeneklerden birini değerlendirebilirsiniz.
– Egzersizlerini ve spor aktivitelerini uykudan en az 4 saat önce sonlandırmasını sağlayın.
– Gecenin ilerleyen saatlerinde şekerli ve ağır yemeklerden kaçınmasını sağlayın. Çikolatanın da uyku saatlerinden önce tüketilmemesi gerektiğini anımsayın.
– Başta asitli içecekler olmak üzere, enerji içecekleri, kafeinli içecekler tüketimini kısıtlayın.
Çocuğunuzun uyku düzeninin genel sağlığı için çok önemli olduğunu unutmayın. Uyku bozuklukları ve Sirkadiyen ritim bozukluğunun kilo alımı gibi negatif durumları tetiklediğini ve ilerleyen yaşlarda daha ciddi sorunlara neden olabileceğini kendinize hatırlatın.
Çocuğunuzun uyku düzeni konusunda ilerleme kaydedemiyorsanız mutlaka bir profesyonelden yardım alın. Konya ergen danışmanlığı tavsiyesi için Psikon Terapi kadromuzla iletişime geçebilirsiniz.