Hamilelik kadınların hem fiziksel hem de duygusal birçok değişiklik yaşadığı çok özel bir dönemdir. Kadının dünyaya yeni birini getirmesi sadece duygularında ve görünüşünde değil beyninde de büyük etkiler yaratır. “Hamilelik Beyni” dedikleri şey de burada oraya çıkar. Hamilelik beyni genellikle kadınların bu süreçte bilişsel becerilerinde yaşadıkları bilişsel düşüşü işaret etmek için kullanılır. Bu fikre göre kadınlar unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve zihinsel bulanıklık yaşamaktadır. Bazı çalışmalar hamilelik beyni denen kavramın varlığı desteklemezken bazı çalışmalar da hamileliğin kadınların beyni üzerinde etkiler yarattığına dair bir kanının oluşmasına yönelik sebepler sunmuştur.
Peki nedir bu hamilelik beyni? Kadınlar hamileliklerinde kendilerini her şeyi unuturken bulabilirler. Zihinsel sis olarak adlandırılan bu durumda randevular unutulabilir, anahtarlar ve cüzdanlar bambaşka yerlerden çıkabilir. Bazı araştırmacılar yaşanan bu değişimin bebek bekleyen kadınların yeni doğacak bebeğin ihtiyaçlarını karşılamak için onları hazırladığına inanırlar. Kadınlar bu değişimler sırasında stresle baş etmeyi ve yeni doğan bebeğin ihtiyaçlarına uyum sağlamayı öğrenir. Ancak hamile, doğum yapmış ve hamile olmayan kadınlar arasında yapılan bir araştırma bu üç durumu yaşayan kadınların arasında büyük bilişsel beceri farklılıkları olmadığını ortaya koymuştur.
Hamileliğin Hafızaya Etkisi
Hamile, doğum yapmış ve hamile olmayan kadınlar üzerinde yapılan çalışmalarda hamileliğin kadınlarda serbest çağırışımı ve kısa süreli hafızayı etkilediği gözlemlenmiştir. Bu durum bebek bekleyen annelerin yeni öğrendikleri isim ve numaraları akıllarında tutamazken, yakın aile bireylerinin numaralarını hatırlayabilmelerini açıklamaktadır. Yeni öğrenilen şeyleri hatırlamak ve serbest çağrışım gerektiren durumlarda yaşanan zorluklar anne adaylarının hissettiği zihin sisine de cevap olmaktadır.
Hamile Beyninin Sebepleri
Çalışmalar hamile kadınların beyninde bazı değişiklikler olduğunu gösterse de bu nörolojik değişikliklerin sebepleri açıkça ortaya konmamıştır. Ancak bu duruma yol açması muhtemel sebepler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
Hormonlar
Hamilelikte kadınların yaşadığı birçok belirtinin sebebi olan hormonal değişiklikler beyinde yaşanan değişimlerin de sebebi olarak görülebilmektedir. Bu konuda yapılan bazı araştırmalar, hamilelikle birlikte yüksel cinsel hormonların beynin hafıza görevlerini yerine getiren bölgelerini de etkilediğini öne sürmektedir. Yapılan bir çalışmada, mekânsal hafıza konusunda hamile kadınların hamile olmayan kadınlardan daha düşük puanlar aldığı gözlemlenmiştir. Sonuçlar, ikinci ya da üçüncü trisemesterde bulunan hamile kadınların hafıza görevlerinde daha kötü sonuçlar ortaya koyduğunu ve düşük ruh hali ve yüksek kaygı deneyimlediklerini ortaya koymuştur. Ancak bu çalışmada hormonlar ve hafıza testi sonuçları arasında herhangi bir bağlantı bulunmamıştır.
Uykusuzluk
Hamilelikte yaşanan fiziksel değişimler hamile beyni üzerinde etki sahibidir. Ancak fiziksel değişimler kadar hayat tarzı değişiklikleri de kadınların zihinsel süreçlerini etkilemektedir. Bebek bekleyen annelerin yaşadığı uyku problemleri bu hayat tarzı değişikliklerinin başında gelir. Kadınların yaşadığı uykusuzluk, hafıza problemleri ve bilişsel becerilerde düşüşün ana nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Kadınların yaşadığı uykusuzluk sadece hamilelik döneminde değil, doğumu takip eden süreçte de devam etmekte ve kadınları etkilemektedir.
Stres
Kadınlar hamilelik döneminde yaşadıkları değişimler, kendilerini bekleyen yeni hayata alışma gibi nedenlerle ağır stres altında hissedebilirler. Bu stres, hamile beyni adı verilen durum için sebep olarak gösterilen bir diğer faktördür. Yapılan araştırmalardan birinde kadının hamilelik süresince kaygı seviyesi artış gösterir. Ayrıca bu kaygı doğumdan sonraki aylarda da devam edebilir. Bu durum kadının zihin sisi ve hafıza problemleri yaşamasına neden olabilir.
Hamile beyni, aslında birden çok sebeple ortaya çıkıyor gibi görünmektedir. Hormonal değişiklikler, stres seviyesinin artışı ve uyku bozukluklarının bir araya gelmesi, kadınların hamilelik ve hamilelik sonrası dönemlerde hafıza ve dikkat problemleri yaşamasına neden olmaktadır.